Wij zullen met Wendy van der Krift als voorbeeld een bedrijfstak aan de kaak stellen, waar wij onze twijfels over hebben. Het is namelijk bij de overheid een komen en gaan van adviesbureau’s, recherchebureaus en onderzoekbureaus. Niemand weet precies hoe het zit met die bedrijven. Ondertussen worden deze bedrijven wel ingehuurd door overheden om werk uit te voeren dat eigenlijk het werk is van de overheid zelf.

Een berucht voorbeeld enige jaren gelden was het Bureau Marple. RTV Drenthe berichtte hierover op 22 april 2014: ‘De leidster van het onderzoek naar mogelijke fraude bij de provincie Drenthe, door recherchebureau Marple, is in opspraak. Greet Elsinga werkt ook bij het stafbureau van de nationale politie en na vragen van RTV Drenthe hierover volgt er nader intern onderzoek naar haar. In afwachting van de uitkomsten daarvan mag Elsinga op geen enkele wijze meer recherchewerkzaamheden doen voor het bureau Marple, aldus een politiewoordvoerder. De nationale politie verrichtte een verkennend onderzoek nadat RTV Drenthe onlangs vragen stelde over Elsinga’s betrokkenheid bij het fraudeonderzoek van de provincie namens Marple en haar werkzaamheden voor de politie. Daar wisten ze aanvankelijk niets van enige betrokkenheid van Elsinga bij welk fraudeonderzoek voor welk bureau dan ook.’

Duidelijk is dat een overheid, in dit geval de provincie Drenthe, een gecertificeerd onderzoeksbureau inhuurt om onderzoek te verrichten dat eigenlijk politiewerkzaamheden zijn. Vervolgens blijkt dan dat het ingehuurde onderzoeksbureau bestaat uit…een medewerker van de politie die daar een bijbaan heeft. Dat is een vreemde gang van zaken die twee jaar geleden plaatselijk ophef veroorzaakte.

Terug naar Wendy van ‘VeelzijdigVeilig’. ‘Gemeenten spelen een actieve rol op het gebied van veiligheid. Vanuit haar Integraal Veiligheid Beleid heeft zij de regie over gezamenlijke inspanningen op dit terrein. Kijkend naar de uitdagingen die hier voor gemeenten mee gepaard gingen, namen we eind 2014 het besluit onze opgedane kennis en expertise breder in te zetten en daartoe VeelzijdigVeilig op te richten.Ons streven is erop gericht namens gemeenten voorop te gaan bij de aanpak van veiligheidsproblemen in kwetsbare wijken en partijen te binden.We zorgen ervoor dat de partijen die daarvoor nodig zijn op straatniveau komen tot èchte samenwerking, waardoor uiteindelijk het woongenot van bewoners verbetert en (ondermijnende) criminaliteit en verloedering afneemt.Onze focus daarbij is het verstevigen en verbinden van het sociale domein en het veiligheidsdomein om van daaruit een eenduidig doel na te streven. Omdat we de processen van de partners goed kennen, zijn we in staat die goed op elkaar te laten aansluiten waardoor we effectief in de aanpak kunnen zijn.’ Aldus de website van ‘VeelzijdigVeilig’.

‘Onze opgedane kennis en expertise’, ‘omdat we de processen van de partners goed kennen’, zijn in het oog springende zinnetjes. De vraag is nu ‘hoe kan het dat Wendy en haar bedrijf zo goed thuis zijn op deze markt? VeelzijdigVeilig-collega Steven Wierckx is oud-politieman, collega Jeffrey Dame is marechaussee. Samen met nog een collega is dat het kwartet dat dus veel ervaring heeft van de materie. Het is dus helemaal niet opmerkelijk dat deze mensen verstand hebben van politieproblematiek, want…ze zijn politiemensen. Al jaren.

Hoe opmerkelijk is het dus dat deze politieambtenaren in hun vrije tijd een bedrijf runnen dat politiewerk doet. De projecten op de website van het bedrijf zeggen veel over hun aanpak: In Rotterdam en Utrecht verschillende projecten waarbij de bewoners van een wijk gebukt gaan onder criminaliteit en overlast en hun vertrouwen in gemeente en politie opzegden. Je zou zeggen dat de gemeente of de politie dan beter hun best moeten doen. Maar nee, zij sturen Wendy. Niet de politie-Wendy, maar de mede-eigenaar van ‘VeelzijdigVeilig’. Dat is dezelfde Wendy, maar ook een andere Wendy.

Dat is vreemd, want de politie kan het niet of doet niet zijn best, maar dezelfde ambtenaren kunnen het wel als particulier bedrijf dat particuliere rekeningen indient. De gemeente bakt er niets van en kan niet rekenen op zijn eigen politiekorps, dus wordt een politiepersoon ingehuurd die een particulier bedrijf heeft. En ja, dan werkt het wel. Misschien beter om helemaal de politie niet meer in te zetten?

Maar we gaan verder. Wendy was ook spreker op ‘De dag van de ondermijning’ in de Jaarbeurs in Utrecht. Op 14 maart 2016 schreef Schulze van ‘justitieenveiligheid’ daarover: ‘Maar goed, dag van de ondermijning dus. Behalve mr. Van der Burg en wat politiemensen is ook de private veiligheidsbranche vertegenwoordigd. Bijvoorbeeld Wendy van der Krift, die mede-eigenaarschap van een bedrijf dat veiligheid verkoopt aan gemeenten weet te combineren met de functie van teamchef bij de nationale politie. En die uit dien hoofde natuurlijk nooit zal zeggen dat het wel meevalt met die ondermijning. En haar eigen dubbelfunctie, ondermijnt die dan niet de geloofwaardigheid van de politie?’

En dat is waar we dit artikel mee begonnen: ondermijning. Wendy als mede-eigenaar van een commercieel particulier bedrijf gooit haar functies als politiemens en commercieel bedrijfsleider gemakkelijk door elkaar. Dat zien we bijvoorbeeld op haar twitteraccount ‘wendyindy’. Ook zien wij hoe zij veel aandacht besteedt aan probleemwijken, georganiseerde drugscriminaliteit en natuurlijk motorclubs.

Wat zegt nu de politie zelf over bijbanen en nevenfuncties? In de politienotitie ‘Nevenwerkzaamheden 2014’ staan de volgende regels:

‘4.1 Ontoelaatbare belangenverstrengeling

Belangenverstrengeling is denkbaar in het geval dat politietaken commercieel worden uitgevoerd of in het geval dat de commerciële activiteiten de uitvoering van de politietaak mogelijk belemmeren. Voorbeelden zijn het werken voor detectivebureaus of particuliere onderzoeksbureaus. Verder kan een te nauwe band tussen de functie bij de politie en de nevenfunctie leiden tot de schijn van belangenverstrengeling. Een voorbeeld hiervan is de medewerker die vanwege zijn specifieke beroepsmatige kennis een adviesfunctie voor bijvoorbeeld een verzekeringsinstelling gaat vervullen.

4.2 Botsing van belangen

Nevenwerkzaamheden van de medewerker voor een organisatie, die een financiële en/of beleidsinhoudelijke relatie heeft met de politie kan leiden tot een rolconflict voor de medewerker. Dit kan een goede functievervulling bij de politie in de weg staan.

4.6 Voorbeelden van mogelijk ongeoorloofde nevenwerkzaamheden

Van geen enkele kaderstellende notitie kan worden verwacht dat deze uitkomst biedt voor iedere casus die zich voordoet. Met de opgenomen opsomming van criteria waaraan nevenwerkzaamheden worden getoetst, wordt echter getracht maximaal houvast te bieden. De gegeven opsomming dient daarmee de rechtszekerheid van medewerkers.

Enige voorbeelden van nevenwerkzaamheden die zich in de risicosfeer bevinden zijn echter wel te geven en kunnen die rechtszekerheid verder vergroten. Met de nadrukkelijke kanttekening dat deze voorbeelden geen limitatief karakter dragen en slechts indicatief bedoeld zijn, valt te denken aan de volgende voorbeelden van mogelijke ongeoorloofde nevenwerkzaamheden:

-controlerende en/of toezichthoudende werkzaamheden die als onderdeel van de eigen ambtelijke werkzaamheden kunnen worden beschouwd

-werkzaamheden t.b.v. bedrijven waarmee tevens een functionele relatie wordt onderhouden of waarvan het korps klant is.’

Het lijkt dus alsof het helemaal niet mag. En het is natuurlijk ook een vreemde situatie. Om het eens anders te laten zien: Stel je bent eigenaar van een aannemersbedrijf. Je metselaars krijgen het werk niet af en het werk laat ook veel te wensen over en dus huur je een extern bedrijf in dat metselpraktijken uitvoert. De mannen stappen uit hun busje en je ziet je eigen werknemers die voor het externe bedrijf werken.

Ander voorbeeld: Een gemeente heeft last van een groep hangjongeren die kleine vergrijpen pleegt. De politie kan het probleem niet oplossen. Een extern bedrijf wordt ingehuurd. Wanneer de ‘experts’ uit hun busje stappen ziet de gemeente dat het dezelfde politiemensen zijn die het probleem niet konden oplossen. Nu kunnen ze dat, tegen een royale vergoeding, ineens wel.

Nog een voorbeeld: Een gemeente heeft een probleem met een achterstandswijk. Ze weten niet hoe ze dit moeten oplossen. De plaatselijke politie weet het ook niet. In plaats van expertise elders van de Nationale Politie naar de gemeente te halen en expertise en kennis te delen, wordt een extern bedrijf ingehuurd van actief dienende politiemensen die die kennis hebben opgedaan in een andere gemeente als politieman.

Fraai is dat toch niet, al zal de politie zelf er alles aan doen om wat krom is recht te praten. En lukt ze dat niet, dan wordt er gewoon een extern ‘veiligheids’bedrijfje met actief dienende dienders ingehuurd. Die hebben er per slot van rekening ervaring mee opgedaan…bij de politie.