• Buro Jansen & Janssen is een onderzoeksburo dat politie, justitie, inlichtingendiensten, de overheid in Nederland en Europa kritisch volgt. Een grond-rechten kollektief dat al 30 jaar publiceert over uitbreiding van repressieve wetgeving, publiek-private samenwerking, bevoegdheden, overheids-optreden en andere staatsaangelegenheden.
    Buro Jansen & Janssen Postbus 10591, 1001EN Amsterdam, 020-6123202, 06-34339533, signal +31684065516, info@burojansen.nl (pgp)
    Steun Buro Jansen & Janssen. Word donateur, NL43 ASNB 0856 9868 52 of NL56 INGB 0000 6039 04 ten name van Stichting Res Publica, Postbus 11556, 1001 GN Amsterdam.

  • Categorieën

  • Taser X-2 maakt dat politie meer geweld gebruikt, en dat wil de politie ook

    De test met het stroomstootwapen Taser X-2 bij de Nederlandse politie is achter de rug. De politie acht de Taser “van toegevoegde waarde”, en alle dienders zouden met zo’n ding moeten worden uitgerust. Dat staat in de eindevaluatie van de Politieacademie. Nu moet de korpsleiding nog met een advies en een kostenraming komen. Dat zal nog voor het einde van het jaar zijn, laat Willem Woelders weten, voorzitter van de stuurgroep Stroomstootwapen.

    In februari 2018 heeft Amnesty International na de tussenevaluatie op een rijtje gezet wat er allemaal niet deugt aan de Taser en aan deze pilot.

    • De deelnemende politiemensen hebben twee dagen instructie gehad over gebruik van de Taser X-2. Dat is te kort, vindt ook de politie zelf.
    • In deze instructie zijn waarschuwingen van de fabrikant, dat gebruik tegen verwarde mensen, mensen onder invloed van drugs of mensen die zich ‘bizar’ gedragen vaker kan leiden tot de dood van deze burgers, helemaal weggelaten.
    • Het was vooraf niet duidelijk welk probleem zou worden opgelost met invoering van de Taser. De mogelijkheid dat een gevaarlijk iemand op afstand buiten gevecht zou kunnen worden gesteld zou leiden tot minder vuurwapengebruik en minder verwondingen bij politiepersoneel. Maar de pilot bevat geen meting van politieverwondingen. De minister had het ook gehad over ‘om te gaan met personen die bestand zijn tegen pijn en bij wie het gebruik van pepperspray of een wapenstok niet effectief is.’ Maar dan kom je al snel uit bij de mensen onder invloed van alcohol, drugs of stoornis, waarvan de fabrikant waarschuwt dat die extra gevaar lopen.
    • De pilot moest uitwijzen hoe de Taser X-2 zich verhield tot dienstwapen, knuppel en pepperspray. Maar in Zwolle liep tegelijkertijd een pilot met de uitschuifbare wapenstok, waardoor deze pilots elkaars resultaten beïnvloedden.
    • De pilot was gericht op het met pijltjes op afstand ongevaarlijk maken van een dreigende persoon. Maar helemaal gratis krijgt de politie er de mogelijkheid bij om de Taser X-2 tegen iemand aan te houden en een elektrische schok te geven. De ‘stun-mode’. Dat geeft een ‘pijnprikkel’ heet het eufemistisch, ik dacht zelf meer aan marteling of standrechtelijke lijfstraf. Deze mogelijkheid is in korte tijd heel populair geworden onder de dienders.

    Hoewel de pilotperiode voorbij is, worden de Tasers niet ingenomen. De onvoldoende opgeleide politiemensen die er een hadden, hebben hem nog steeds in gebruik. Over Amnesty International zegt Woelders dat er gesprekken lopen, maar hij heeft nooit gereageerd op de kritiek. Zoals in dit filmpje van februari 2018.

    (bron: NOS)

    Op 0:00 seconden: Woelders zegt dat in de meeste gevallen personen tegen wie politie de Taser X-2 wil inzetten, stopt met geweld. Hij bedoelt: zich over geeft. Hij probeert het beeld te verkopen van ‘geweld tegen hulpverleners’.
    Op 0:21 seconden: De tussenstand van onbekende datum: 65 keer getaserd met pijltjes op afstand, 54 keer stroomstoten op het lichaam gegeven.
    Op 0:54 seconden: Woelders geeft uitleg over de ‘stun-mode’. Waarom vraagt de NOS verslaggever niet door?
    Op 1:14 seconden: Als de pijltjes zijn afgeschoten, ja, dan moet je de Taser X-2 wel gebruiken.
    Op 1:30 seconden: Amnesty International somt de gevaren op die al in de tussenevaluatie stonden en het misbruik, in casu martelen van burgers die al handboeien om hebben.
    Uit het rapport van Amnesty International: ‘Een bijzonder verontrustend voorval deed zich voor in een politiecel waarbij het stroomstootwapen onder meer in pijltjes-modus werd gebruikt op een verwarde persoon in een psychose die zich verzette tegen het innemen van medicatie. Nadat de medicatie was toegediend, werd de drive-stun mode meerdere malen toegepast om de persoon via het toebrengen van pijn tot medewerking te bewegen zodat de pijltjes verwijderd konden worden (Bijlage 6, incident nr. 8).’
    Het doet denken aan het bekende psychologie-experiment waarbij proefpersonen andere proefpersonen onder stroom moesten zetten. Tegen iedereen die niet meteen gehoorzaamt moet geweld worden ingezet, zo lijkt het. Als dreigen met de Taser X-2 niet werkt, wie de-escaleert dan nog? Al zou de diender moeten weten dat er meer aan de hand is en de Taser X-2 gevaarlijker is voor de ontvanger. O nee, want dat had niemand verteld in die te korte opleiding.
    Uit de eindevaluatie: ‘In de maand januari 2017 leidt de firma Axon (voorheen Taser) Politieacademie docenten uit Ossendrecht op. Op basis daarvan ontwikkelt het docententeam later die maand het opleidings- en trainingsprogramma voor de basispolitiezorg.’
    Gedurende de pilot is een aantal maal door de politie getaserd in psychiatrische ziekenhuizen tegen mensen die al opgesloten waren, maar waar het eigen personeel het niet aan kon. De tweede kamer heeft dat in oktober 2017 verboden.
    Op 31 mei 2018 komt RTL nieuws met het ‘uitgelekte’ eindrapport.

    (bron: RTL nieuws)

    Op 0:00 seconden: RTL nieuws heeft de evaluatie al in handen maar wist noch Willem Woelders noch Otto Adang (die de eindevaluatie schreef) voor de camera krijgen om zich te verantwoorden.

    Op 0:54 seconden: Wat Amnesty International al verwachtte kwam uit: de meerderheid van de gevallen betreft mensen onder invloed van drank, drugs of een stoornis die zich verzetten.

    Verder blijkt uit de eindevaluatie dat in de loop van de pilot het gebruik van de Taser X-2 is veranderd. In de maand februari 2017 werd in 83,3% van de 10 gevallen alleen gedreigd en in 16,7% getaserd (dat was 2x). In augustus werd in nog maar 57,6% van de 19 gevallen alleen gedreigd, in 30,3% getaserd en in 12,1% in stun-mode schokken uitgedeeld. In januari 2018 werd in 47,8% van de 11 gevallen alleen gedreigd, 13,0% getaserd en maar liefst 39,1% de stun-modus toegepast. De pilot ging dus over het op veilige afstand buiten gevecht stellen, maar binnen de pilot blijkt dat de dienders het wapen na het dreigen steeds vaker inzetten en dan vooral om van dichtbij hun slachtoffers te kwellen. Eindstand in de eindevaluatie getaserd 66, elektrische schokken op het lichaam 75. Dus na het NOS filmpje is er nog 1 keer getaserd en 21 keer (!!) de stun-mode gebruikt.

    Dan het ‘geringe letsel’. De eindevaluatie zegt er dit over: ‘Het door de verdachte opgelopen letsel ten gevolge van het treffen door de pijltjes bleef in vrijwel alle gevallen beperkt tot (een of twee) kleine penetratiewondjes. Alleen in de casus waarbij per ongeluk het stroomstootwapen werd afgevuurd in plaats van een stroomstoot via de stun mode, moest de wond in de hals na verwijdering van het pijltje in het ziekenhuis gehecht worden. Een keer hield de verdachte naast het penetratiewondje een pijnlijk oor over, nadat een pijltje uit het kraakbeen van zijn oor gehaald moest worden. Verder werden de volgende letsels ten gevolge van een val gerapporteerd (ieder een keer): een bebloede neus en knokkels, een schaafplek op de rug, geschaafde handen, minimaal schaafletsel, een bult op het voorhoofd, schaafwondjes in het gezicht, een scheur in de huid van het voorhoofd met een hersenschudding, een zwaar gekneusde elleboog. Daarnaast werden bij twee inzetten lichte brandwondjes gerapporteerd ten gevolge van het gebruik van de stun mode.’

    (bron: Hart van Nederland)

    Op 0:42 seconden: Schouder uit de kom. Die stond al niet in de evaluatie.

    Op 0:44 seconden: Elleboog gebroken met blijvende schade. In de evaluatie staat alleen zwaar gekneusde elleboog. Ofwel alle letsel is in de evaluatie afgezwakt of er is een hoop weggelaten.

    Op 1:11 seconden: Advocaat Corver merkt terecht op dat de rijksrecherche Taser X-2 incidenten zou moeten onderzoeken, net als bij gebruik van het dienstvuurwapen.

    De ruim 320 gecertificeerde agenten blijven actief met hun Tasers X-2. Weerspannige mensen lopen het risico om het leven te komen door een stroomstoot te dicht bij het hart of de hals wanneer ze door het lint gaan. En in Zwolle lopen ze bovendien het risico op een schedelbasisfractuur als gevolg van de nieuwe uitschuifbare wapenstok. Ook wel bekend als ploertendoder.

    Hoe is de Taser X-2 ‘in beeld gekomen’ voor de basispolitiezorg? Waarom moest de Nederlandse politie er mee gaan oefenen? Hoe gaat de politie gewoonlijk om met wapenleveranciers? Hoe kan het dat de deelnemers aan de pilot ontoereikend zijn opgeleid over gebruik van een potentieel dodelijk wapen? Wie was hiervoor verantwoordelijk? Wist de leverancier dit? Wat heeft het gekost? Hoeveel gaat het de belastingbetaler nog kosten? Waarom spreekt niemand van de politie of de politiek zich uit tegen de Stun-mode? Hoe kan een pilot die binnen het jaar al ontspoort in de richting van Stun-mode, toch nog geslaagd worden genoemd? Als de Taser X-2 wordt aangeschaft, zitten we dan ook vast aan de bodycams van hetzelfde bedrijf? Kan de politie ook nog een ander stroomstootwapen kiezen, bijvoorbeeld zonder Stun-mode van een concurrent? Wordt het Europees aanbesteedt? Is de martel-trend van de Nederlandse politie nog te keren?

    Taser X2 in praktijk getest

    Ondanks waarschuwingen van Amnesty International en de Verenigde Naties, houdt de politie een proef met de Taser X2. Hiermee moet het gat tussen wapenstok en pepperspray (of was het tussen pepperspray en dienstwapen?) worden opgevuld. De Haagse politie speelt in een reclamespot waarin duidelijk wordt gemaakt dat er omstandigheden kunnen zijn waarbij zo’n stroomstootwapen  onmisbaar is.

    (bron: Politie.nl)

    Op 4 seconden: ‘… ook het geweld richting politie neemt toe’. begint het. Dat is niet het geval.

    Op 16 seconden: Een moment van twijfel: Pepperspray pakken, of dienstwapen? En de oplossing zou dan zijn gedachteloos beginnen te taseren? Of nog langer twijfelen: pepperspray, dienstwapen, taser of toch wachten tot de collega met politiehond is gearriveerd?

    Op 54 seconden: De fictieve aggressieve man neemt een slok uit een fles, waardoor hij precies voldoet aan de omschrijving van het probleem waarvoor de taser de oplossing zou moeten zijn, namelijk alcohol of drugs die maken dat de arrestant onvoorspelbaar reageert, of in elk geval bevelen niet opvolgt.

    Op 1 minuut 50: De aggressieve man blijkt toch een mes te hebben. Zou hij de politie te lijf gaan? Nee, hij wil zichzelf iets aandoen.

    Op 2 minuten: Verdachte is twee keer gewaarschuwd dat hij zal worden getaserd. De politieman maakt een afweging: afstand 4 meter, verdachte verminderd toerekeningsvatbaar, agressief en bewapend. Pepperspray en wapenstok zijn niet toereikend.

    Op 2 minuut 10: Als de spanning bijna ondraaglijk is: reclame uitleg. Taser is een Amerikaans bedrijf dat alle publiciteit over dodelijke incidenten beantwoord met ontkenning of inzet van een advocaat. Zouden ze hebben meebetaald aan dit filmpje? Waarom geen woord over de risico’s? Waarom niets over het ‘back up shot’ om meteen nog een keer een stroomstoot uit te delen?

    Op 2 minuut 16: De politie geeft een nieuwe betekenis aan het woord handelingsonbekwaam. Waarom niet gewoon ‘verlamd’ of een ander woord dat recht doet aan de risico’s van het toedienen van een zware schok?

    Op 2 minuut 45: De laatste waarschuwing. Verdachte wordt gesommeerd het wapen te laten vallen. Hij kan zich nog overgeven.

    Op 2 minuut 58: ‘Lichamelijk letsel verdachte: minimaal’ in dit fictieve geval. Hij had ook kunnen overlijden.

    Op 3 minuut 28: ‘Politie start in vier eenheden een proef met het stroomstootwapen.’ Vier eenheden? Het waren er toch drie? Welke eenheid is afgevallen? Hoe zit dat?

    Dat was het fictieve voorbeeld, nu de praktijk:

    (bron: RTL)

    Op 45 seconden: Slachtoffer bedreigt niemand, is hoogstens slaapdronken en wil, terwijl hij op zijn buik gaat liggen, laten zien dat hij bewoner is door zijn sleutels te pakken.

    Op 54 seconden: Bernard Jens praat het gedrag van zijn collega goed. Hier blijkt dat niet snel genoeg doen wat de politie zegt al voldoende rechtvaardiging is om iemand te taseren. Dus de afweging: ‘afstand 4 meter, verdachte verminderd toerekeningsvatbaar, agressief en bewapend en bovendien zijn pepperspray en wapenstok niet toereikend’ waren voorbehouden aan het fictieve voorbeeld. In praktijk komt het dus neer op eerst taseren, dan afweging maken. Volgens Jens terecht want slachtoffer maakte een verdachte beweging.

    Op 1 minuut 9: ‘…om uiteindelijk de taser te gebruiken’. Hier suggereert Jens uitgebreide afwegingen en dialoog met het slachtoffer waardoor het zijn eigen schuld lijkt dat hij nu een gebroken arm heeft en problemen met zijn hartritme.

    1 minuut 18: Slachtoffer snapt niet dat bevelen van de politie meteen moeten worden opgevolgd al heb je niets gedaan. De politie begrijpt niet dat mensen die iets hebben gedaan wat niet mag, zich uit de voeten maken en dat vooral onschuldigen worden geknuppeld of getaserd.

    1 minuut 22: De proef met de taser loopt nog een jaar. Dat draait vast en zeker uit op aanschaf van het ding, gezien de manier waarop de politie omgaat met de feiten.