Enige tijd geleden hebben wij via WOB-verzoeken informatie opgevraagd aan verschillende gemeenten over de demonstraties die zijn gehouden. We maakten demonstraties mee tegen racisme, tegen de klimaatveranderingen, tegen de stikstofmaatregelen, tegen coronamaatregelen en we zagen dat daarbij in sommige gemeenten hard werd opgetreden, terwijl het in andere gemeenten rustig bleef. Inmiddels kregen wij van verschillende gemeenten informatie binnen. Het is nog te vroeg om conclusies te trekken, daarvoor zijn nog niet alle WOB-verzoeken gehonoreerd. Wel vielen er wat zaken op.
Van de gemeente Amsterdam ontvingen wij een document ter grootte van ongeveer 1000 pagina’s over de grote demonstratie tegen politiegeweld in de Verenigde Staten en de dood van George Floyd. Bekend werd deze demonstratie door de aanwezigheid van duizenden mensen, terwijl er maar een paar honderd werden verwacht.
Door het hele document heen vinden wij terug hoe burgemeester Femke Halsema aan de politie vraagt om deëscalerend op te treden. Er mogen geen rellen komen en de nabijgelegen winkels mogen niet het slachtoffer worden van ongeregeldheden. Blijkbaar is dan de burgemeester al overtuigd van het feit dat de enorme toeloop niet meer te stuiten is. Dus niet ingrijpen, wat tot geweld leidt, maar juist deëscaleren. Immers aan de grote toeloop is nu niets meer te doen.
Wat ons opvalt is de volgende opmerking van Halsema aan Pierre van Rossum, haar rechterhand op het gebied van veiligheid, terwijl Halsema alles in het werk stelt om voor deëscalatie te zorgen: ‘Zag je die beelden uit Den Haag? Van die ME’ers die tegenover demonstranten staan?’
Het is veelzeggend. De dag ervoor waren door de Haagse politie bijna 40 arrestaties verricht. Het Algemeen Dagblad berichtte: ‘De politieagenten stonden paraat langs het demonstratievak voor het geval er te veel mensen zouden komen. Met een lint werden enkele vierkante meters afgezet waarin de betogers tegen de lockdown mochten staan. Uiteindelijk kwamen er zoveel betogers dat de politie op last van de gemeente rond 13.30 uur een groep mensen heeft weggestuurd van de locatie. De menigte is richting het centraal station van de stad gedreven. De politie roept op om naar huis te gaan. Wie daar geen gehoor aan geeft, wordt opgepakt en zal waarschijnlijk een boete krijgen. Bussen van de HTM moeten de opgepakte betogers naar een politiebureau brengen.’ (Algemeen Dagblad, 30 mei 2020)
Bij andere demonstraties in Den Haag leek het er veel op dat rellen juist ontstonden door het hardhandige ingrijpen van de M.E. en vooral van zogenaamde Romeo’s, oftewel aanhoudingseenheden van de politie. Misschien kunnen rellen niet alleen voorkomen worden door een deëscalerende politie, maar ook door een burgemeester die daarop aandringt. Immers, corona of niet, demonstratie blijft een recht. En is de politie er niet juist voor om voor rust te zorgen?
– De wobstukken van de gemeente Amsterdam